W sierpniu na terenie mławskiego parku zostanie udostępniona do zwiedzania wystawa pt. Służby specjalne II Rzeczypospolitej 1918-1939. Blaski i Cienie. Została ona przygotowana przez Centralny Ośrodek Szkolenia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota" w Emowie, we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej. Twórcy tej bardzo interesującej ekspozycji odwołali się do wybranych wydarzeń z bogatej historii działalności służb specjalnych II Rzeczypospolitej.
W ramach wystawy starano się zaprezentować wszystkie najważniejsze i jednocześnie najbardziej spektakularne sukcesy polskich służb specjalnych w latach 1918-1939. Co ciekawe autorzy wystawy nie skupili się wyłącznie na sukcesach, ale też wskazali na te akcje polskiej „dwójki", które zakończyły się niepowodzeniem, a czasami wręcz porażką. Trochę na zasadzie, że "nie myli się tylko ten, kto nic nie robi". Do przygotowania tej unikatowej ekspozycji wykorzystano materiały archiwalne ze zbiorów Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Biblioteki Narodowej, Muzeum Wojska Polskiego, Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie.
W ramach wystawy będzie można zapoznać się z dokumentacją dotyczącą wielu bardzo ciekawych wydarzeń związanych z funkcjonowaniem służb specjalnych w okresie II RP. Na planszach jest możliwość prześledzenia takich przedsięwzięć wywiadowczo - operacyjnych jak m. in. złamanie szyfrów bolszewickich w czasie wojny 1919 – 1921, rozpracowanie przez oficerów Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego sowieckich działań inspiracyjno – prowokacyjnych pod kryptonimem „Trust", zwalczania wrogo ustosunkowanych do państwa polskiego środowisk komunistycznych oraz chyba największego sukcesu polskich służb specjalnych na kierunku niemieckim jakim była akcja „Wózek" prowadzona w latach 1930-1939. W tym czasie polskim wywiadowcom udało się wypracować metodę kontroli i kopiowania całości tajnej dokumentacji przewożonej kolejowymi liniami tranzytowymi łączącymi Berlin z niemieckimi wówczas Prusami Wschodnimi. Dzięki temu przedsięwzięciu Polakom udało się zdobyć wiele ściśle tajnych niemieckich dokumentów sztabowych i rozkazów wojskowych. Twórcy wystawy przypomnieli też o chyba najdonośniejszym sukcesie polskich służb wywiadowczych, jakim było złamanie przez trójkę wybitnych polskich kryptologów niemieckiego systemu szyfrującego – enigmy. Sukces ten w opinii większości analityków przyczynił się w bardzo istotny sposób nie tylko do ostatecznego sukcesu aliantów ale też do skrócenia co najmniej o kilka lat II wojny światowej.
W ramach wystawy przybliżono też sylwetki kilku wybitnych oficerów „dwójki" w tym m. in. Stefana Kasperskiego ps. Albert Ran oraz Jerzego Sosnowskiego.
Twórcy wystawy wskazali też na błędy i porażki przedwojennych polskich służb wywiadowczych. Najbardziej tragiczną w skutkach było dopuszczenie do przejęcia w 1939 r. przez Abwehrę dużej części archiwum Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego.
Wystawa, która będzie prezentowana mieszkańcom Mławy od 16 sierpnia 2015 r., swoją premierę miała w kwietniu 2013 r. Od tego czasu była ona wystawiana m. in. w Warszawie - budynki Sejmu RP, Chojnicach, Szczecinie, Łodzi, Rzeszowie, Krakowie, Gdańsku, Włocławku i wielu innych wielkomiejskich środkach akademickich. Wśród gości honorowych, którzy ją obejrzeli był m. in. Prezydent RP Pan Bronisław Komorowski oraz sekretarza stanu, koordynatora ds. służb specjalnych Pan Marek Biernacki.
Otwarcie wystawy w Mławie odbędzie się 16 sierpnia (niedziela), dzień po Dniu Wojska Polskiego, o godz. 17.00, plac przed Pomnikiem Marszałka J. Piłsudskiego w Parku Miejskim.
Opracował
Tomasz Sypniewski
https://pl.wikipedia.org/wiki/Marek_Biernacki - cite_note-13#cite_note-13
